بالکریشنا دوشی معمار هندی برنده جایزه ی پریتزکر ۲۰۱۸

بالکریشنا دوشی، معمار هندی، به عنوان برنده جایزه ی پریتزکر ۲۰۱۸ معرفی شد. دوشی در طول حدود ۷۰ سال زندگی حرفه ای خود، با لوکوربوزیه و لویی کان کار کرده و از آنها آموخته است.

دوشی متولد سال ۱۹۲۷ در هندوستان است و در سال ۱۹۴۷ (سال استقلال هند) شروع به تحصیل در رشته ی معماری کرد. بعد از یک دوره حضور در لندن، او به فرانسه رفت و با لوکوربوزیه شروع به کار کرد و در همان دوره بود که برای نظارت بر پروژه شاندیگار و دیگر پروژه های لوکوربوزیه به هند برگشت.

او همچنین بعدها با لویی کان در پروژه ی انستیتوی مدیریت هندوستان (Indian Institute of Management) در احمدآباد همکاری کرد.بالکریشنا دوشی از زمان تأسیس دفتر معماری خود (Vastushipa Consultants) در سال ۱۹۵۶، آموخته های خود را از این دو معمار بزرگ با ملاحظات و حساسیت های محلی و منطقه ای آمیخت که حاصل آن بیش از یکصد پروژه ی ساخته شده است.

از آن میان، مجموعه ی مسکونی ارزان قیمت Aryana که برای اسکان هشتاد هزار نفر از خانواده های با درآمد متوسط تا پایین ساخته شده، برنده ی جایزه ی معماری آقاخان در سال ۱۹۹۵ شد.

دوشی درباره معماری ایران می‌نویسد: (نقل از نوشته ی مهندس هادی فردانش)
“وقتی وارد محوطه ی زیبای میدان نقش جهان می شویم، با یک وضعیت غیرمعمول و شگفت‌آوری روبرو می گردیم. همچنین زمانی که به فضاهای درون مساجد قدم می گذاریم، حسی به شما می گوید: این فضا شگفت‌آور و روحانی است. مهم‌ترین چیزی که در ایران تجربه کردم این بود که وقتی به مساجد وارد می‌شویم، گنبدها کاملا کروی هستند. این در حالی است که نمای ورودی به شکل نیم‌کره ساخته شده است. در مجموع وقتی که به فضای پشت گنبد وارد می شویم، می‌بینیم که فضای خاصی را با این نیم کره‌ها ایجاد کرده است. این باعث شگفتی زیادی در انسان می شود. آنها بر این قصد بوده‌اند تا یک حس درونی را در شخص ایجاد کنند. آن ها می خواستند که فضای درونی مسجد، حس درونی شخصی را بیدار کند و باعث شود که به درون خود بنگرد. مهم این بوده است که این فضای درونی به شکلی ناخودآگاه روح ما را وادار به تمکین و جذب کرده و ما را به سوی درون می‌کشاند و مانند آهن‌ربا عمل می‌کند. این کشش و جذب شدن، بخشی از مفهوم معنویت در معماری است.
وقتی ما راجع به بازار صحبت می کنیم، یک مرکز خرید بزرگ را در ذهن مجسم می‌کنیم، ولی در مقابل اگر به بازاری مثل بازار اصفهان برویم، کدام بهتر است؟ کدام بیشتر به ما رضایت می دهد؟ در این بازار فقط قصد ما این نیست که خرید کنیم، پولش را بپردازیم و آن جا را ترک کنیم. شما در آن محل می‌نشینید، چای می‌نوشید، صحبت می‌کنید و چانه می‌زنید. و این گونه است که داستان آغاز می شود و با هم آشنا می شوید. دوستی و محبت، این مفهوم معنویت است، چرا که ارزش تجاری ندارد.
موضوع دیگر، مبحث طراحی پایدار است. شرق از زمان‌های دور، راجع به توسعه ی پایدار سخن می‌گفته است. بدین گونه که توسعه ی پایدار مربوط به ما و جهان هستی است و ما چه کاری با آن می کنیم که نسل های آینده نیز از آن بهره مند گردند. این برداشت ما از پایداری در فلسفه شرق است. من روستاهای زیادی را در ایران دیده ام، روستاهای فوق‌العاده که اصول معماری پایدار به خوبی در آن رعایت شده است. ما نباید در مکان‌های دور به دنبال پایداری بگردیم. همین روستاها برای قرون متمادی پایدار مانده اند. چطور است که این روستاها به شکل پایدار باقی مانده‌اند؟ آیا ما در این خصوص کنکاش کرده‌ایم؟ پایداری در ریشه معماری ایرانی است. عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فیزیکی، همگی با هم ساختار جامعه ی پایدار را شکل می دهند.”